Tác Động của Chính Sách Thuế Cao Mới của Mỹ Đến Kinh Tế Thế Giới, Việt Nam và Giá Kim Loại Đồng

Ngày 02/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chính sách thuế quan mới gây tranh cãi, áp mức thuế cơ bản 10% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ mọi quốc gia, đồng thời áp các mức thuế “đối ứng” cao hơn với nhiều nước, trong đó Việt Nam chịu mức 46% (theo Reuters và Bloomberg). Được gọi là “Ngày Giải phóng Kinh tế” (Economic Liberation Day), chính sách này nhằm bảo vệ sản xuất nội địa Mỹ nhưng đang làm dậy sóng kinh tế toàn cầu, Việt Nam, và thị trường kim loại đồng – một nguyên liệu công nghiệp quan trọng. Bài viết này phân tích chi tiết tác động và dự báo xu hướng giá đồng trong bối cảnh mới.

1. Tác Động của Chính Sách Thuế Cao đến Kinh Tế Thế Giới

Chính sách thuế mới của Mỹ, với mức 10% cơ bản áp dụng từ 05/04/2025 và các mức cao hơn như 34% với Trung Quốc, 20% với EU, và 46% với Việt Nam, được xem là “cú sốc lớn nhất trong thương mại toàn cầu nửa thế kỷ qua” (Deutsche Bank).

Lạm Phát Toàn Cầu và Suy Thoái Thương Mại

USD tăng giá: Thuế cao đẩy nhu cầu USD như tài sản trú ẩn, khiến DXY (Dollar Index) tăng từ 104.67 (26/03/2025) lên dự kiến 107-108 trong 1-3 tháng. USD mạnh làm giá hàng hóa nhập khẩu tăng, đẩy lạm phát toàn cầu từ 4.3% (dự báo IMF 2025) lên 5-6%.
Giảm tăng trưởng: Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) cảnh báo thương mại toàn cầu suy yếu, GDP thế giới có thể chỉ tăng 2.3-2.5% năm 2025, thấp hơn dự báo 2.9% của OECD, do chuỗi cung ứng bị gián đoạn và các nước trả đũa thuế quan.

Hiệu Ứng Domino

Trả đũa thương mại: Trung Quốc đã phản ứng bằng cách áp thuế 15% lên than và LNG Mỹ, siết xuất khẩu kim loại hiếm (Reuters, 02/04/2025). EU, Nhật Bản, và Hàn Quốc cũng đang cân nhắc biện pháp tương tự, đe dọa chiến tranh thương mại toàn diện.
Phân hóa kinh tế: Các nước ít phụ thuộc vào Mỹ (Ấn Độ, Brazil) có thể hưởng lợi từ dịch chuyển thương mại, trong khi các nền kinh tế xuất khẩu lớn (Trung Quốc, Việt Nam) chịu thiệt hại nặng.

2. Tác Động đến Kinh Tế Việt Nam

Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 136.6 tỷ USD năm 2024 (30% tổng xuất khẩu), đối mặt với thách thức lớn từ mức thuế 46%.

Xuất Khẩu và GDP

Sụt giảm xuất khẩu: Các ngành dệt may, điện tử, và thủy sản – chiếm 70% xuất khẩu sang Mỹ – có thể giảm 25-35% đơn hàng trong 6 tháng tới (TS. Cấn Văn Lực, BIDV). Điều này đe dọa mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 10-12% năm 2025 của Bộ Công Thương.
GDP lao dốc: Tăng trưởng GDP có thể giảm từ 6-6.2% xuống 4-4.5%, do phụ thuộc lớn vào Mỹ và khó chuyển hướng thị trường ngay lập tức.

Tỷ Giá và Lạm Phát

Phá giá VND: Ngân hàng Nhà nước có thể để VND yếu đi 7-10%, từ 25,851 VND/USD (27/03/2025) lên 27,000-28,000 VND/USD, nhằm hỗ trợ xuất khẩu. Tuy nhiên, điều này làm giá nguyên liệu nhập khẩu (dầu, phân bón) tăng, đẩy lạm phát từ 3.63% (2024) lên 5-6%.
Giá cả tăng: Giá thực phẩm và xăng dầu tăng ảnh hưởng trực tiếp đến CPI, gây khó khăn cho người tiêu dùng.

Thị Trường Chứng Khoán

VN-Index giảm mạnh: Tin tức thuế quan khiến thị trường xóa sổ 2 nghìn tỷ USD vốn hóa toàn cầu trong 15 phút (X, 02/04/2025). VN-Index có thể giảm từ 1,251 điểm (08/01/2025) xuống 1,100-1,150 điểm trong ngắn hạn, do khối ngoại rút vốn và tâm lý hoảng loạn.

3. Tác Động đến Giá Kim Loại Đồng

Giá đồng trên sàn LME ngày 03/04/2025 là 9,541 USD/tấn, giảm từ 9,840 USD/tấn (27/03/2025), chịu tác động trực tiếp từ chính sách thuế Mỹ.

Nguyên Nhân Giá Đồng Giảm

Nhu cầu suy yếu: Thuế cao làm giảm sản xuất công nghiệp ở Việt Nam, Trung Quốc (hai nước tiêu thụ đồng lớn), kéo nhu cầu đồng giảm 5-7% toàn cầu (Goldman Sachs).
USD tăng: DXY tăng khiến đồng đắt hơn với các nước dùng tiền tệ khác, giảm sức mua.
Tồn kho tăng: Tồn kho LME có thể tăng từ 245,000 tấn (27/03) lên 260,000 tấn (Q2/2025), gây áp lực giảm giá.

Biến Động Ngắn Hạn

Giá đồng giảm 299 USD/tấn trong 7 ngày (42.71 USD/tấn/ngày), cho thấy xu hướng tiêu cực mạnh. Nếu không có yếu tố hỗ trợ, giá có thể chạm 9,400 USD/tấn trong 1-2 tuần tới.

4. Dự Báo Xu Hướng Giá Đồng

Ngắn Hạn (04/04 - 30/04/2025)

Dự đoán: Giá đồng dao động 9,400-9,500 USD/tấn, với khả năng giảm sâu hơn nếu Trung Quốc không kích thích kinh tế. Tuy nhiên, nếu thị trường quá bán (RSI dưới 30), giá có thể hồi phục nhẹ lên 9,550 USD/tấn cuối tháng.
Yếu tố: Tâm lý bất ổn từ thuế quan và DXY tăng tiếp tục chi phối.

Dài Hạn (Q3-Q4/2025)

Kịch bản tiêu cực: Nếu chiến tranh thương mại leo thang, giá đồng có thể giảm về 9,200-9,300 USD/tấn do suy thoái kinh tế toàn cầu.
Kịch bản tích cực: Trung Quốc tăng đầu tư hạ tầng hoặc Fed cắt lãi suất (từ 4.25-4.5% xuống 3.5-4%), giá đồng có thể phục hồi lên 9,600-9,700 USD/tấn.

Yếu Tố Quyết Định

Chính sách trả đũa: Nếu các nước siết xuất khẩu kim loại (như Trung Quốc), nguồn cung đồng có thể khan hiếm, đẩy giá lên.
Nhu cầu nội địa Mỹ: Thuế cao có thể thúc đẩy sản xuất trong nước, tăng tiêu thụ đồng, nhưng cần thời gian để hiệu quả rõ rệt.

5. Kết Luận và Giải Pháp

Chính sách thuế cao của Mỹ – 10% cơ bản và 46% với Việt Nam – đang đẩy kinh tế thế giới vào bất ổn, với lạm phát tăng, thương mại suy giảm, và Việt Nam chịu thiệt hại nặng về xuất khẩu, GDP. Giá đồng (~9,541 USD/tấn ngày 03/04) phản ánh xu hướng giảm ngắn hạn, nhưng tiềm năng phục hồi vẫn có nếu các nước lớn điều chỉnh chính sách.

Giải pháp cho Việt Nam:

Đàm phán miễn trừ: Tận dụng quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ để giảm mức thuế.
Đa dạng thị trường: Đẩy mạnh xuất khẩu sang EU, Nhật Bản, và ASEAN.
Kích cầu nội địa: Tăng đầu tư công (875 nghìn tỷ VND năm 2025) để bù đắp xuất khẩu.